De Mislukking van Streaming Diensten: Hoe gemak Piraterij Doodde en vervolgens tot Leven bracht

Herinner je je het cirkelzaag-geluid van een 56k-modem? Dat was het geluid van de digitale vrijheid. Napster voor gratis muziek, LimeWire voor de nieuwste films (en gratis meegeleverde virussen) en natuurlijk ook de peer-2-peer sharing via platforms als ISO-Hunt en The Pirate Bay.

Voor een korte, glorieuze tijd leefden we in een digitale utopie. Alles gratis beschikbaar! Het kostte wel wat moeite en risico, maar met wat handigheid had je een gratis uitbrieding op je muziek- en filmcollectie.

Toen kwam Netflix en Spofity. Een redelijke prijs-per-maand voor een all-in-one abonnemtent. En het werd gemakkelijker. Geen downloads meer, geen .rar files die je uit moest pakken, geen meegeleverd virus. Deze diensten boden voor een tientje per maand al je entertainment dat je nodig had.

Maar toen gebeurde er iets. Concurrenten als Disney en HBO lanceerden eigen platforms, met eigen maandbedrag en er kwamen belemmeringen op het gebruik.

Voordat Netflix en Spotify de standaard waren, was er Napster, gecreëerd door Shaun Fanning in 1999. Napster was een revolutie, gebaseerd op het peer-to-peer (P2P) principe, waarbij iedereen digitale bestanden deelde met iedereen. De muziekindustrie was niet blij.

De cijfers logen er niet om: de inkomsten uit muziek in de VS daalden drastisch, van $14,6 miljard in 1999 tot slechts $6,3 miljard tien jaar later. De industrie reageerde door Napster aan te klagen, maar dit was als het spelen van whack-a-mole; voor elke Napster die ze sloten, doken er twee nieuwe op, zoals Kazaa, LimeWire en Morpheus.

De volgende zet was om de betalende klanten te straffen. Er kwam Digital Rights Management (DRM) - een technologie om te beperken wat je kon doen met de media die je kocht. Dit was ongelooflijk vervelend. Onderzoeken hebben aangetoond dat DRM piraten niet stopt, die kraken het gewoon. Alles wat DRM deed, was het frustreren van eerlijke, betalende klanten. Soms werden deze klanten juist naar piraterij geduwd, omdat de illegale versie simpelweg een beter, gebruiksvriendelijker product was.

De entertainmentindustrie dacht dat ze een morele strijd vochten tegen dieven, maar ze vochten een dienstenstrijd tegen een concurrent die een betere ervaring bood - en ze verloren zwaar.

De redder

De industrie had een redder nodig, en die kwam in de vorm van Netflix. Tegen het einde van de jaren 2000 lanceerde Netflix de 'watch instantly' streamingdienst. CEO Reed Hastings begreep dat gemak het ultieme wapen is. Mensen pirateerden niet omdat ze slecht waren, maar omdat het gemakkelijk was.

Netflix bood een derde optie: een gigantisch digitaal 'all you can eat' buffet. Voor de prijs van een paar kopjes koffie, ongeveer $8 tot $10 per maand, kreeg je direct toegang tot duizenden films en tv-shows, zonder advertenties of vage downloads.

Gabe Newell, mede-oprichter van het PC-gamingplatform Steam, vatte het perfect samen: "Piraterij is bijna altijd een serviceprobleem en geen prijsprobleem". De data bevestigden dit: rond 2013 explodeerde het Netflix-verkeer tot bijna een derde van al het downstream internetverkeer in Noord-Amerika, terwijl het P2P-bestandsuitwisselingsverkeer (de motor van piraterij) kelderde. De oorlog was voorbij, de industrie had gewonnen.

Vrede duurt in de entertainmentwereld nooit lang. De andere 'koninkrijken' zagen hoeveel goud Netflix verdiende en wilden hun eigen schat. Het gouden tijdperk van streaming eindigde de dag dat Disney besloot al hun content van Netflix te halen om Disney Plus te lanceren. Dit was de start van de 'streaming wars'.

Wat ooit één handige, gigantische bibliotheek was, werd versplinterd in een dozijn dure, ommuurde winkels. Het is alsof je supermarkt plotseling splitst in tien verschillende speciaalzaken, elk met een eigen maandelijks toegangstarief, maar met dezelfde kwaliteit.

Het eenvoudige gemaksparadijs van $10 per maand verdween. Als je de grootste series en beste films wilde blijven volgen, had je nu een complex portfolio van abonnementen nodig:

• Stranger Things (Netflix, $17,99)

• The Mandalorian (Disney Plus, $15,99)

• The Last of Us (HBO Max, $16,99)

• Ted Lasso (Apple TV Plus, $12,99)

Zo schoot de maandelijkse rekening richting $60, $70 of zelfs $80. Een rapport uit 2024 van Deloitte wees uit dat het gemiddelde Amerikaanse huishouden nu $61 per maand aan videostreaming uitgeeft.

Bovendien begon er nog iets vreemds te gebeuren: content verdween. Als cynische boekhoudkundige truc begon Warner Bros. Discovery hun eigen originele shows van hun eigen platform (HBO Max) te verwijderen om belasting te besparen. Massale shows als Westworld verdwenen, en zelfs de bijna voltooide $90 miljoen kostende Batgirl-film werd in een kluis verwijderd.

De belofte van streaming was dat alles beschikbaar zou zijn; de realiteit werd dat je favoriete show van de ene op de andere dag kon worden gewist. Het gemak was officieel verdwenen en vervangen door een ingewikkelde, dure en onbetrouwbare puinhoop.

De Wedergeboorte van de Piraat

Vandaag de dag bloeit de piraterij, omdat de gebruikerservaring voor de moderne piraat opnieuw ongelooflijk is. De illegale optie is de betere dienst: er zijn georganiseerde websites, je kunt apps gebruiken als Plex om alles in je eigen prachtige, persoonlijke bibliotheek te ordenen. Allemaal op één plek, doorzoekbaar en, het allerbelangrijkste, niets verdwijnt ooit. De bibliotheek groeit alleen maar.

De Les Die Nooit Geleerd Wordt

De geschiedenis van digitale piraterij is geen verhaal over technologie of misdaad; het is een verhaal over menselijk gedrag. De les is simpel: mensen kiezen de weg van de minste weerstand.

Jarenlang vocht de entertainmentindustrie tegen piraterij met advocaten, angstaanjagende advertenties en frustrerende technologie - en faalden ze jammerlijk. Vervolgens vochten ze kortstondig met een béter product (Netflix) en wonnen ze overtuigend.

Nu lijkt die les vergeten. Ze hebben het legale pad gevuld met tolheffingen, omwegen en doodlopende wegen, waardoor mensen heel natuurlijk de sluiproute van de piraten nemen.

De volgende keer dat een studiobaas klaagt over geldverlies door piraterij, zou de vraag niet moeten zijn: "Hoe straffen we deze piraten?", maar "Hoe hebben we het voor elkaar gekregen om de illegale optie opnieuw de meest gemakkelijke te maken?"